Een historische stad
Mainz, de huidige hoofdstad en grootste stad van de Duitse deelstaat Rheinland-Pfalz. De stad van de uitvinder van de boekdrukkunst, Johannes Gutenberg (1400? – 1468) en waarnaar de plaatselijke universiteit zijn naam ontleed. Maar ook de stad waar vanaf het begin van de negentiende eeuw diverse leden van de familie Gütlich hebben gewoond en een groot deel van hun leven hebben doorgebracht. Zoals het gezin van Johann Wetterhahn en Susanna Gütlich. In 1830 gevolgd door het gezin van Johann Adam Gütlich en Agnetha Jochs. Zij krijgen een zoon Philippus die echter in 1868 ongehuwd op 33-jarige leeftijd overlijdt en waarna deze familietak uitsterft.
In 1860 overlijdt zijn dan 63-jaar oude vader op raadselachtige en tragische wijze als zijn levenloze lichaam stroomafwaarts in de Rijn bij Nieder-Ingelheim wordt gevonden. Raadselachtig omdat hij goed gekleed, in bezit van zijn geld en wat bezittingen wordt gevonden, waardoor een overval op hem wordt uitgesloten en zijn overlijden op een ongeluk lijkt.
In 1907 vestigt zich weer een nieuwe Gütlich-tak in Mainz, waaruit meerdere zonen worden geboren. Op 25 februari 1945, tijdens de Tweede Wereldoorlog, vindt er een grote tragedie plaats in dit gezin als tijdens het zware bombardement van de Geallieerden op de stad Mainz, zowel de vader Jakob Gütlich, zijn vrouw Helene en hun oudste zoon Karl, allen om het leven komen. Van hen zijn op de begraafplaats “Waldfriedhof” in het nabijgelegen Mainz-Mombach, gedenkstenen geplaatst op het ereveld, ter nagedachtenis aan de slachtoffers van alle bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog op de stad Mainz en omgeving.
Van de families Gütlich, maar ook van de familie Wetterhahn-Gütlich en nazaten, is door middel van historische adresboeken uit de 19e en 20e eeuw het woonadres beschikbaar.
Tijdens de zoektocht door de binnenstad langs de adressen waar de families Gütlich en Wetterhahn in de 19e eeuw hebben gewoond, valt me op dat er straatnaambordjes in rood en in blauw bestaan. De blauwe bordjes lopen evenwijdig aan de Rijn; de rode bordjes staan haaks op de Rijn. Zo wordt verdwalen in de binnenstad wel erg moeilijk!!
Van de foto die van Hermann Gütlich is gemaakt is bekend dat deze gemaakt is in de winkel van Brechtel en Urmetzer in Mainz. Uit het adresboek uit 1860 van de stad Mainz blijkt dat hun atelier is gelegen aan de Markt nr. 16. Na de eerdergenoemde verwoestingen tussen 1940-1945 is ook dit gebouw in de oorspronkelijke staat herbouwd en bevindt zich pal met de achterkant tegen de kathedraal.
De gebouwen in de binnenstad wisselen elkaar af in bouwstijl. Door de bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog is veel van de oorspronkelijke bebouwing verloren gegaan. Maar doordat bij de wederopbouw het oorspronkelijke stratenpatroon bewaard is gebleven en veelal is herbouwd op basis van historisch fotomateriaal, ademt de binnenstad, een historische sfeer uit.
Duidelijk aanwezig in de binnenstad is de “Mainzer Dom”, de grote Rooms-katholieke kathedraal, waarvan de eerste steen aan het eind van de 10e eeuw werd gelegd en die ondanks een aantal verwoestende branden opnieuw werd opgebouwd. De bekende Nederlandse architect P.J.H. Cuypers, in Nederland vooral bekend als ontwerper van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam, heeft aan het eind van de 19e eeuw een grote renovatie doorgevoerd.
Aan de achterkant van de kathedraal ligt de Liebfrauenplatz, waar tegenwoordig op nr. 1 het Gutenberg-museum is gevestigd. In 1860 woonde Gustav Wetterhahn er nadat hij als gepensioneerde Majoor was teruggekeerd uit het Oostenrijkse leger. Ondanks de pogingen om de binnenstad te herbouwen volgens de originele indeling, zijn veel huisnummers veranderd of verdwenen, waaronder nummer 6, zodat niet is te achterhalen waar de wijnhandel van Georg Wetterhahn gevestigd was.
Een moderne stad
Door de aanwezigheid van de Gutenberg-universiteit wonen veel jongeren in Mainz en dat is te merken in het centrum. Volle terrassen en festiviteiten waardoor Mainz de indruk wekt een bruisende stad te zijn.
Tegenwoordig wordt er in steden steeds meer gedaan om het straatbeeld van de stad een eigen identiteit te geven. Voetgangersverkeerslichten zijn hiervoor bij uitstek geschikt. Denk aan “Ampelmann” in Berlijn of de “Ampelhase” in Paderborn. In Mainz zijn de “Mainzelmännchen” uit de Tv-reclames van de ZDF in de voetganger-verkeerslichten zichtbaar waardoor het belang van de ZDF voor de stad herkenbaar is.
